Przejdź do głównej treści

O Kolegium Rektorów Szkół Wyższych Krakowa

O Kolegium Rektorów Szkół Wyższych Krakowa

Kolegium Rektorów Szkół Wyższych Krakowa to organizacja skupiająca rektorów uczelni krakowskich i małopolskich...

Kolegium Rektorów Szkół Wyższych Krakowa to organizacja skupiająca rektorów uczelni krakowskich i małopolskich. Stanowi grupę ludzi nauki –  profesorów piastujących najwyższe funkcje w uczelniach (Rektorów), którzy wspólnie dbają o właściwe standardy kształcenia studentów i doktorantów oraz o wysoki poziom badań naukowych, a co za tym idzie – o rozwój szkół wyższych dla pożytku Krakowa, makroregionu Małopolski i całego kraju.

Kolegium Rektorów Szkół Wyższych Krakowa to instytucja, która ma już swoją historię. Fragmenty o ukonstytuowaniu się gremium zwanego Kolegium Rektorów zawiera Kronika Uniwersytetu Jagiellońskiego za rok akademicki 1956/1957.
W 592 lata po założeniu Akademii Krakowskiej, za kadencji Rektora prof. dr. Teodora Marchlewskiego, podczas przemówienia inauguracyjnego Prorektora Prof. dr. Kazimierza Lepszego w dniu 1 października 1956 roku, pojawiły się wzmianki o utworzeniu gremium wspólnego dla krakowskich uczelni, czuwającego nad interesami i rozwojem wszystkich uczelni, zarówno na płaszczyźnie wspólnych działań, jak i indywidualnego rozwoju każdej z nich. Prof. K. Lepszy powiedział wtedy: „Objawem i wynikiem polityki kulturalnej Rektoratu UJ w roku sprawozdawczym 1956 była propozycja, przyjęta z pełnym uznaniem przez wszystkie szkoły wyższe Krakowa, utworzenia kolegium rektorów środowiska krakowskiego. Należą do niego wszystkie sprawy wspólne dotyczące organizacji nauki, nauczania i wychowania. Przewodniczy mu Rektor UJ, a sekretariat tego ciała ma siedzibę w UJ. To duży krok naprzód w ramach zespolenia krakowskiego środowiska akademickiego, bo […] wiele spraw pozostaje do rozwiązania tylko na gruncie krakowskim. W tej sytuacji koleżeńska współpraca między uczelniami jest nie tylko pożyteczna, ale zaowocuje na przyszłość.”

Choć od II wojny światowej minęło wówczas dopiero 11 lat, a w Polsce nastały trudne czasy nowej powojennej rzeczywistości, to krakowskie szkolnictwo wyższe funkcjonowało dobrze – nastawione na kształcenie kadr i prowadzenie badań naukowych, a przede wszystkim – na współpracę. Rozwijały się prężnie kolejne odrębne krakowskie uczelnie, tworzone w dużej mierze z wydziałów Uniwersytetu Jagiellońskiego. To idea wspólnej pracy i dbałości o interesy wszystkich krakowskich szkół wyższych stała za modus operandi gremium Rektorów tworzących Kolegium.

Dokumenty z tamtych czasów przypominają o ważnych tematach dotyczących tej sfery. I tak np. w Protokole VIII z posiedzenia Senatu Akademickiego Uniwersytetu Jagiellońskiego 28 września 1956 roku, w punkcie IV, zawarto informację, że odbyło się spotkanie międzyuczelnianego kollegium rektorskiego (pisownia oryginalna) „w sprawie wypadnięcia z planu 5-letniego większości szkół krakowskich”. Owo „wypadnięcie” dotyczyło domów studenckich oraz bloków mieszkalnych dla pracowników naukowych. Ponadto pod obrady ówczesnego kollegium trafiały tematy socjalno-bytowe – jak potrzeby mieszkaniowe pracowników szkół wyższych czy brak miejsc w domach studenckich – ale również ideowe, np. opracowanie memoriału dla lokalnych władz.

Kolegium Rektorów nie pozostawało (i wciąż nie pozostaje) obojętnym na wydarzenia rozgrywające się na scenie społecznej i politycznej kraju, a dotyczące akademickiej wspólnoty. Przykładem mogą być znamienne wydarzenia z 1957 roku (strajki i zamieszki z udziałem studentów). Notatka służbowa z 8 października 1957 z zebrania Rektorów Wyższych Uczelni Krakowa w Rektoracie UJ, na której obecni byli przedstawiciele wszystkich krakowskich szkół wyższych, przywołuje nastrój i ducha tamtych trudnych dni.

Również dziś, wobec aktualnych wydarzeń, Kolegium Rektorów nie pozostaje obojętne, wyrażając swoją postawę wyraźnym, donośnym głosem w formie uchwał i opinii.

Statut Kolegium Rektorów Szkół Wyższych Krakowa, uchwalony 21 grudnia 1979 roku „dla zintegrowania szkół wyższych krakowskiego ośrodka naukowego”, ustalił i ubrał w ramy zasady funkcjonowania Kolegium. Paragraf 7. tego Statutu stanowi: „Zadaniem Kolegium Rektorów jest zacieśnianie współpracy i koordynowanie przedsięwzięć we wszystkich istotnych sprawach z zakresu działania władz szkół wyższych oraz ustalanie zasad wzajemnej wymiany informacji i doświadczeń.”

Warto zaznaczyć, że Statut ów wyraźnie zalecał, aby tradycyjnie – z uwagi na doniosłą rolę, jaką Uniwersytet Jagielloński pełni na gruncie nauki polskiej – na przewodniczącego Kolegium wybierany był Rektor UJ. Zasada ta pozostała niezmienna do dziś.

Dzisiejsze Kolegium Rektorów Szkół Wyższych Krakowa jest po części kontynuatorem tradycji tego sprzed kilkudziesięciu lat, wszakże bez ówczesnego, nieuniknionego w tamtych realiach, kontekstu ideowego. Tak samo skupia Rektorów wszystkich krakowskich szkół wyższych – a dodatkowo Rektorów wyższych szkół zawodowych Małopolski – oraz identycznie dba o interesy członków uczelnianych wspólnot i występuje w ich imieniu, kierując się podobnymi priorytetami, przystosowanymi jednak do współczesnych realiów i wyzwań XXI wieku. Obecnie liczy dwudziestu członków, a dodatkowo kilkunastu stałych uczestników, każdorazowo obecnych na obradach. Do udziału w nich zapraszani są również doraźnie liczni goście. Posiada swoje biuro oraz sekretarza. Wypowiada się we wszystkich najważniejszych sprawach środowiska akademickiego w Krakowie, Małopolsce i kraju. Przyznaje także ustanowioną przez siebie nagrodę – Phil Epistemoni (Przyjaciołom Nauki). Wręczana co dwa lata, jest wyrazem uznania środowiska akademickiego dla publicystów, którzy znaleźli sposób, by ciekawe, lecz trudne ze względu na hermetyczny język wiadomości z wyższych uczelni przekazać szerokim kręgom odbiorców; jest nagrodą dla środowiska dziennikarzy, którzy ciekawie, przystępnie i rzetelnie piszą o problemach nauki i szkolnictwa wyższego. Nagroda Phil Epistemoni to  dobry przykład działań środowiska akademickiego na rzecz popularyzacji nauki sensu largo.

Od wielu lat pod formalnym szyldem „Kolegium Rektorów Szkół Wyższych Krakowa” – z własnym logo, procedurami i strukturą – kryje się gremium, dla którego niezmiennie najważniejsza jest nauka i ludzie, którzy ją tworzą.

 

Tekst: Alicja Bielecka-Pieczka